A Bilingual Blogging Research Post of Late Prof. Harnek Singh Ji and Beyond the Medals: The Untold Story of a Legend's Lifelong Struggle for Recognition with NotebookLM

What is the true measure of a successful life? Is it found in public accolades and national championships, or in the quiet intellectual foundations laid for future generations? The stories we see of public figures often conceal profound personal struggles and unheralded achievements. The life of the Late Professor Harnek Singh is a powerful embodiment of this paradox—a celebrated champion, scholar, and innovator whose story of profound hardship and intellectual dedication remains largely unknown. This article explores five of the most impactful takeaways from his incredible life, revealing a man whose influence far outstripped his recognition.

1. He was a celebrated national champion who lived in extreme poverty.

Professor Harnek Singh’s athletic achievements were the stuff of legend. He was a three-time Decathlon Champion of India, set a national record in the javelin throw, and as the youngest player on the Indian national team, was named the "Best Volleyballer of Asia" in Japan—an award he promptly handed to the Prime Minister of India for safekeeping. As a high school student, his prowess was so great he was paraded on an elephant through his city, one of the highest traditional honors imaginable. These public triumphs painted the picture of a revered national hero.

Yet, his public acclaim was a thin veil for a private life of relentless poverty. To support his family, Professor Singh ran a dairy farm for 36 years. The family’s struggle was so acute that they often lived hand to mouth, eating bread with "pickle, not butter" for many years. Despite being a national icon, he was never able to afford a new bicycle in his entire life. This profound disconnect between public honor and private hardship reveals the hidden costs of a life dedicated to excellence without adequate institutional support.

2. An uncredited invention became the defining struggle of his life.

Professor Singh’s creative mind extended far beyond the sports field, but an early experience with an uncredited invention would cast a long shadow over his life. While at the National Institute of Sports (NIS), he developed an innovative "Back Jumping Style" for the high jump. Though the institute wished to credit him, they could not; the technique, he was informed, had already been patented elsewhere. This incident became the original wound, a formative experience of having his intellectual labor unrecognized by formal systems.

This theme of uncompensated work would haunt him. He researched and wrote numerous books that remained unpublished for lack of funds. More tragically, after founding a production house and creating a 30-episode Punjabi television serial, his family has still not received payment more than two decades later. The cost was immense. For over 12 years, Professor Singh was bed-ridden with an enlarged heart and a brain clot, receiving less than half his due pension. Even that meager sum was consumed by the debts and loans taken to produce the very TV serial for which he was never paid, a devastating synthesis of his physical suffering, financial desperation, and artistic ambition.

3. He created a radical "Parent's Open School" at home.

In an act of profound resilience, Professor Singh and his wife fostered a unique educational environment at home, which they called the "Parent's Open Dairy, Garden and Home Science School." This was not a replacement for formal schooling—their children attended government schools and universities—but a vital supplement. The home school was a vessel for preserving and transmitting ancestral wisdom, educating the children through a hands-on curriculum they called the "Traditional Knowledge with Ecological Knowledge Approach (TK with TEK)," which blended cultural heritage with a deep understanding of the natural environment.

This unconventional school achieved a remarkable intellectual legitimacy. It became a hub of learning so respected that "Renowned Teachers of Traditional University Streams" and "Modern University Teachers" would visit. This underscores the power of alternative education, proving that profound knowledge is not confined to formal institutions but can flourish in environments grounded in tradition, nature, and lived experience.

4. His vision sparked a 50-year quest to unite science and religion.

Professor Singh was not only an athlete and creator but also a deep philosophical thinker. He initiated "Philselfology," a profound field of inquiry aiming to prove that philosophy, through the "Science of Sound," could serve as the ultimate bridge between empirical science and spiritual religion. The ambition of this vision was monumental. As Professor Gill of the University of Adelaide noted, proving its central claim would be a generational task:

"all of it requires about 15 Research Books and 25-30 years of Research Work to Claim that Philosophy is a Bridge Between Science and Religion (as Science of Sound also known as Shabad)"

For over 50 years, Professor Singh supported this research. It was his wish and guidance that his son, Harmandar Singh, pursue this complex work, a mission that eventually took him to Australia. This highlights the incredible depth of his intellectual influence, planting the seeds for a multi-generational philosophical endeavor.

5. His personal struggle became a global mission for creators' rights.

The painful legacy of uncredited work, which began with the high jump incident, was ultimately transformed into a forward-looking, global mission. Fueled by his father’s experience, Harmandar Singh and his family embarked on a multi-decade journey to engage with international bodies like the World Intellectual Property Organization (WIPO) and the United States Patent and Trademark Office (USPTO).

Their advocacy evolved from simple patent applications in the 1990s into proposing entirely new legal frameworks. They championed concepts like the "WIPO Community Unit-Unitary IP and Patent Streams"—a system designed to protect the collective intellectual property of entire artisan communities, not just individual inventors. In doing so, they turned a deeply personal history of loss into a powerful force for global change, seeking to build a more just system to empower traditional creators in Punjab, India, and around the world.

Conclusion: What is the True Measure of a Legacy?

Professor Harnek Singh's life challenges our conventional definitions of success. He was a national champion who ate his bread with pickle instead of butter, an inventor whose work went unrecognized, and a visionary thinker whose most profound contributions were the intellectual and moral foundations he built for others. His legacy is not merely in the medals he won, but in the unconventional school he fostered, the philosophical quest he inspired, and the global mission for creators' rights that grew from his own unhealed wound. His story compels us to look beyond public honors and ask a deeper question: How many other great minds live and work in obscurity, and what is our collective responsibility to recognize and preserve their contributions?

Thanks for your precious time!

Well, this Blogging Research Post is with thanks to NotebookLM with the following Gurmukhi Punjabi Version as well:

ਇੱਕ ਚੈਂਪੀਅਨ ਦਾ ਅਣਕਿਹਾ ਸੰਘਰਸ਼: ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਾਰੇ 5 ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ-ਪੱਧਰੀ ਖੋਜ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ

1.0 ਜਾਣ-ਪਛਾਣ

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਪਿੱਛੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲੁਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? ਅਕਸਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਅਸਲ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸਨ ਸਵਰਗੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖਿਡਾਰੀ—ਵਾਲੀਬਾਲ ਦੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਡੀਕੈਥਲੋਨ ਚੈਂਪੀਅਨ—ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਨਤਕ ਸਨਮਾਨ ਇੱਕ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਤੋਦੇ ਦੀ ਚਮਕਦੀ ਹੋਈ ਨੋਕ ਵਾਂਗ ਹਨ, ਜੋ ਹੇਠਾਂ ਛੁਪੀ ਹੋਈ ਅਥਾਹ ਡੂੰਘਾਈ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਢੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੇਖ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ।

2.0 ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ 1: ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਚੈਂਪੀਅਨ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ

ਪ੍ਰੋ. ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਖੇਡ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਨ: ਉਹ ਵਾਲੀਬਾਲ ਦੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਸਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਡੀਕੈਥਲੋਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ (ਨੇਜਾ ਸੁੱਟਣ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਾਥੀ 'ਤੇ ਬਿਠਾ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਜਲੂਸ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ।

ਪਰ ਇਸ ਜਨਤਕ ਸ਼ੋਹਰਤ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਕਠੋਰ ਸੱਚਾਈ ਛੁਪੀ ਹੋਈ ਸੀ: ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਕਦੇ ਵੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸਾਈਕਲ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦ ਸਕੇ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਹਾਲਤ ਇੰਨੀ ਮਾੜੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ "ਹੱਥ-ਤੰਗ" ਰਹਿਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਲੂਣ ਅਤੇ ਅਚਾਰ ਨਾਲ ਰੋਟੀ ਖਾਣੀ ਪਈ (ਮੱਖਣ ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ)। ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਚਲਾਉਣ ਲਈ, ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ 36 ਸਾਲ (1970 ਤੋਂ 2006 ਤੱਕ) ਇੱਕ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮ ਚਲਾਇਆ। ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਅਦੁੱਤੀ ਸੀ।

"ਇਹ ਸਵਰਗੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਵਾਲੀਬਾਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਏਸ਼ੀਅਨ ਚੈਂਪੀਅਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ 3 ਵਾਰ ਡੀਕੈਥਲੋਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਵੀ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 3 ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਕਾਲਜ, ਪਟਿਆਲਾ, ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਵਾਈਸ-ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ।"

3.0 ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ 2: ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੀ ਪਹਿਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੀ

ਪ੍ਰੋ. ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਚੱਲਦੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ "ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਓਪਨ ਡੇਅਰੀ, ਗਾਰਡਨ ਅਤੇ ਹੋਮ ਸਾਇੰਸ ਸਕੂਲ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਘਰ-ਅਧਾਰਤ ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਧਿਆਨ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਗਿਆਨ (TK with TEK) 'ਤੇ ਸੀ, ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਜੋ ਕੁਦਰਤ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਵਿਹਾਰਕ, ਪੀੜ੍ਹੀ-ਦਰ-ਪੀੜ੍ਹੀ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਸਿਆਣਪ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ।

ਇਹ ਸਿਰਫ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੋਵਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਧਿਆਪਕ ਇਸ ਘਰੇਲੂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਸਵਰਗੀ ਗਿਆਨ ਕੌਰ ਜੀ, ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸਨ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ "ਗਿਆਨ ਕੌਰ" ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਗਿਆਨ (Gian) ਦੇਣਗੇ। ਇਸ ਵਿਹਾਰਕ, ਘਰੇਲੂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।

4.0 ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ 3: ਇੱਕ ਅਣ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਖੋਜ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ-ਪੱਧਰੀ ਬੌਧਿਕ ਸੰਪੱਤੀ (Intellectual Property) ਦੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ

ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਗਲੋਬਲ ਪੇਟੈਂਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ WIPO ਅਤੇ USPTO ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਕਹਾਣੀ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰੋ. ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਪੋਰਟਸ (NIS) ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਛਾਲ (High Jump) ਲਈ ਇੱਕ "ਬੈਕ ਜੰਪਿੰਗ ਸਟਾਈਲ" ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਇਹ ਆਈ ਕਿ ਇਹ ਸਟਾਈਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੇਟੈਂਟ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਭਾਵੇਂ NIS ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਇਹ ਤਜਰਬਾ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਬੌਧਿਕ ਸੰਪੱਤੀ (Intellectual Property) ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਬਕ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਇੱਕ ਬੀਜ ਬੀਜਿਆ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮਿਸ਼ਨ ਬਣ ਗਿਆ। 1996-97 ਵਿੱਚ, ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ IP ਅਤੇ ਪੇਟੈਂਟ ਸਟ੍ਰੀਮ ਬਣਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਖਰਕਾਰ 2013-14 ਤੋਂ USPTO ਅਤੇ WIPO ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਉਸ ਮਾਨਤਾ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ ਜੋ ਉੱਚੀ ਛਾਲ ਦੀ ਅਣ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਖੋਜ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ।

5.0 ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ 4: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮਾਪ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ

ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੋ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ, ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਪਹਿਲਾ ਸੀ ਫਿਲਸੈਲਫੋਲੋਜੀ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਦਰਸ਼ਨ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਧਰਮ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਦੂਜਾ ਸੀ ਈ.ਕੇ. ਗੁਰਮੁਖੀ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਸਿਸਟਮ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਮਾਪ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ।

ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਉਸ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਰਮੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੀਆਂ ਮੂਲ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ, ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਗਿਆਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ, ਹਰਮੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ 1985-86 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾ ਜਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ। ਐਡੀਲੇਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਗਿੱਲ ਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਫਿਲਸੈਲਫੋਲੋਜੀ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਧਰਮ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਲ ਵਜੋਂ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਭਗ 15 ਖੋਜ ਪੁਸਤਕਾਂ ਅਤੇ 25-30 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ।

6.0 ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ 5: ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਜਿੱਤਾਂ ਅਤੇ ਦੁਖਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ

ਪ੍ਰੋ. ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਸਿਰਫ਼ ਜਿੱਤਾਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਹ ਅਥਾਹ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਉਹ 12 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦਿਲ ਵਧਣ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਗਤਲਾ ਜੰਮਣ ਕਾਰਨ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਪਏ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਣਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲਿਆ। ਲਗਭਗ 12 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਬਕਾਇਆ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।

ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ 30-ਐਪੀਸੋਡ ਦੇ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਅਲ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਜਿੱਤ ਗਏ, ਪਰ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 1984 ਦੇ ਦੁਖਦਾਈ ਦੌਰ (ਬਲੂ ਸਟਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਦੰਗੇ) ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਬੱਚੇ ਵੀ ਪੀੜਤ ਹੋਏ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚ ਗਈ। ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੀ ਇਹ ਲੜੀ—ਸਰੀਰਕ, ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ—ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦੀ। ਪਰ ਸਿੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ, ਇਹ ਉਹ ਭੱਠੀ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੌਧਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਤਪਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਸਲ ਵਿਰਾਸਤ ਦੌਲਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਡੋਲ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਸੀ।

7.0 ਸਿੱਟਾ

ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਸਵਰਗੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖਿਡਾਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਅਕ, ਇੱਕ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਚਿੰਤਕ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿੜ ਇਨਸਾਨ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਵਿਰੋਧਤਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚੀ ਵਿਰਾਸਤ ਸਿਰਫ਼ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਸੋਚਣ ਲਈ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੌਣ ਮਾਪਦਾ ਹੈ—ਉਸਦੇ ਜਨਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਾਂ ਉਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਿਸਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ?

ਤੁਹਾਡੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ!

Thanks for your precious time!